Cultureel gezien is Kaapverdische muziek een essentieel element van de maatschappij voor alle Kaapverdianen. De Kaapverdische bevolking houdt namelijk van zingen, dansen, feesten en muziek maken!
Kaapverdië staat vooral bekend om de populaire morna muziek, een soort volksmuziek die meestal in het Kaapverdisch Creools gezongen wordt. Dit type muziek wordt vaak begeleid door muziekinstrumenten zoals een klarinet, viool, gitaar en cavaquinho.
Andere bekende soorten Kaapverdische muziek zijn Cabo-Zouk, Funaná, Coladeira en Batuque.
Ontdek hieronder de specifieke details en kenmerken van de verschillende muziekgenres in Kaapverdië en beluister de videofragmenten voor een impressie...
Inhoudsopgave
Kaapverdische muziek: Inleiding
Als u naar Kaapverdië afreist, zult u gegarandeerd betoverd worden door de prachtige traditionele muziek die er het dagelijks leven van de inwoners van het land opfleurt.
Hieronder geven we een handig overzicht van de verschillende soorten Kaapverdische muziek die er bestaan:
Verschillende muziekgenres in Kaapverdië in de kijker
Dankzij de verschillende culturele invloeden in Kaapverdië (zoals Portugees en Afrikaans) is de Kaapverdische muziek zeer divers en interessant.
De verschillende muziekgenres in Kaapverdië zijn onder andere de volgende:
Morna: Populairste Kaapverdische muziek
Morna is typisch Kaapverdische muziek die oorspronkelijk ontstond op het eiland Boa Vista in het midden van de negentiende eeuw.
Morna muziek wordt beschouwd als het meest populaire muziekgenre van Kaapverdië en het is dé sociale en culturele identiteit van het hele Kaapverdiaanse volk.
Dit type muziek werd voor het eerst populair gemaakt in de jaren 20 van de twintigste eeuw door componist Eugenio Tavares (actief op het eiland Brava).
Deze nostalgische en klagende muziek werd in de daaropvolgende decennia nog populairder gemaakt dankzij de componist-gitarist Fernando Quejas, de zangeres Lela de Maninha en vooral B. Leza, een componist-zanger die de halve toon verwerkte (onder andere in dit gecomponeerd liedje gezongen door Mario Marta):
De morna muziekstijl wordt voornamelijk gekenmerkt door langzame, lome ritmes die klagend klinken. De muziekteksten van Morna liedjes gaan vaak over onderwerpen zoals liefde, lijden, seksuele lust en patriottisme.
De muziekstukken van B. Leza hebben vervolgens ook andere artiesten zoals Herminia, Celina Pereira, Titina en vooral Bana geïnspireerd.
Bana is de artiestennaam van Adriano Gonçalves, de oprichter van het label Monte Cara en een leerling van B. Leza.
Hij wordt door heel wat Kaapverdianen beschouwd als een zanger met een prachtige stem en tevens als een van de grootste morna-zangers aller tijden. Beluister het onderstaande album van hem en u begrijpt direct waarom:
De morna werd trouwens ook internationaal gepopulariseerd door de reeds overleden zangeres Cesária Évora.
Een van haar bekendste liedjes is "Sodade", bekijk hieronder een live gezongen versie door haar in Parijs:
Weetje: Eind 2019, in december, werd het morna muziekgenre in Bogotá, de hoofdstad van Colombia, door de UNESCO erkend en ingeschreven op de lijst van het immaterieel cultureel erfgoed van de mensheid.
In de jaren dertig van de twintigste eeuw evolueerde het morna muziekgenre in een nieuw genre: Coladeira...
Coladeira
Dit is een muziekgenre dat is afgeleid van het populaire morna muziekgenre maar een sneller ritme heeft. Het is met andere woorden een versnelde en dansbare versie van de morna.
In vergelijking met morna muziek is coladeira muziek een luchtiger en humoristischer muziekgenre, met ook een tikkeltje meer sensuele ritmes:
Coladeira (de Sao Vicente) is een zeer populair muziekgenre in de archipel.
Het werd in de jaren 50 van de twintigste eeuw in akoestische vorm gespeeld door componisten zoals Manuel Da Novas, Frank Cavaquinho en Goy (Gregorio Gonçalves).
Tien jaar later, in de jaren 60, wordt de coladeira enorm populair dankzij de groep Voz di Cabo Verde de morna et Morgadinho:
Zij maakten furore vanaf het eind van de jaren 60 toen ze in 1967 hun album Dansando com Voz Di Cabo Verde uitbrachten:
En eind de jaren 70 verspreidden verschillende artiesten en groepen deze muzikale stromingen naar het Westen, soms getint met een vleugje salsa, samba, salsa of soul... Voorbeelden hiervan zijn de volgende artiesten:
- Ildo Lobo,
- Boy Ge Mendes,
- Teofilo Chantre,
- Dulce Matias,
- Bau,
- Simentera,
- Mendes Brothers,
- Tito Paris,
- Bius, en
- De Cabo Verde Show van Emmanuel "~Manu~". Lima (componist, toetsenist, zang), Luis Da Silva en René Cabral (percussie, zang).
Beluister hieronder een prachtig Coladeira liedje van de Cabo Verde Show:
Weetje: Dit type Coladeira muziek wordt ook gebruikt om kizomba op te dansen.
Batuque
Het is een mengeling van zang, dans en muziek van Afrikaanse oorsprong.
Tijdens de Portugese kolonisatie was batuque verboden, maar het werd opnieuw opgenomen in de muzikale en feestelijke cultuur van de Kaapverdianen na de onafhankelijkheid van de archipel in 1975.
Batuque (ook gekend als batuke of batuco) is een genre dat ontstaan is op het eiland Santiago. Het is in de eerste plaats een zeer ritmische dans die vooral door vrouwen wordt uitgevoerd.
Batuque wordt namelijk gekenmerkt door schokkerige lichaamsbewegingen, percussie en stemmen:
Oorspronkelijk werd de batuque uitgevoerd op het geluid van de trommel en de cimboa, een eensnarige draailier van Soedanese oorsprong.
In een latere fase werd ook de gitaar geïntroduceerd en werden doeken die rond de dijen van de vrouwen waren gerold, gebruikt als percussie-instrumenten.
De batuque bestaat met andere woorden uit vrouwenkoren die in hun handen klappen en die met plastic omwikkelde lendendoeken dragen om ze als percussie-instrumenten te gebruiken.
De batuque is in het dagelijks leven verbonden aan de viering van geboorten, doopsels en vooral huwelijksceremonies en wordt dus uitgevoerd en gespeeld door een groep vrouwen, "de batucadeiras".
Weetje: Nha Gida Mendi en Nha Mita Pereira zijn de bekendste batucadeiras zangeressen.
De funaná
Net als de batuque is de funaná een combinatie van zang, dans en muziek.
Weetje: Dit soort muziek was gedurende een periode in de geschiedenis van Kaapverdië verboden (meer bepaald gedurende de kolonisatie) tot de onafhankelijkheid van Kaapverdië (vanaf dan was dit muziekgenre weer toegelaten).
De snelle ritmes zijn perfect voor dansvoorstellingen op eilandfestivals en feestelijke evenementen.
Een voorbeeld hiervan is het aanstekelijke liedje Pom Um Grogu, onderdeel van het album Pour Me A Grog: The Funaná Revolt, dat u hieronder kunt beluisteren:
Het album Pour Me A Grog: The Funaná Revolt in 1990s Cabo Verde is een eerbetoon aan de grootmeesters van de Kaapverdische funaná-muziek.
Funaná is upbeat en onweerstaanbare dansmuziek van het eiland Santiago die gevoed wordt door accordeon (de accordeon staat in Kaapverdië bekend als gaita) en ondersteund wordt door percussie, bas en een vooral in Kaapverdië gebruikt instrument van geschraapt ijzer, ferrinho genaamd.
Het Pour Me A Grog album is een energieke muziekcompilatie die diverse muziekopnames bundelt van enkele van de beste artiesten in de funaná-scene van het eind van de jaren negentig, waaronder veel lokale pioniers.
Het gaat om muziekopnames van hoge kwaliteit, gemaakt door leden van de Kaapverdische diaspora, samengesteld door Vik Sohonie & Olav Aalberg:
De artiesten die in het album Pour Me A Grog: The Funaná Revolt in 1990s Cabo Verde werden opgenomen, zijn de volgende:
- Het baanbrekende muziekgroepje Ferro Gaita, een van de meest succesvolle groepjes in Kaapverdië in termen van albumverkoop,
- Etalvinho Preta,
- Tchota Suari e Chando Graciosa,
- Avelino e Orlando Pantera,
- Peps Love,
- Bitori e Fefé di Calbicera,
- Orlando Pantera, en
- Fefé di Calbicera (beluister het liedje Mô Na Máma van deze artiest hierboven)
Cabo-Zouk
Net als kuduro en kizomba uit Angola is Cabo-Zouk, ook bekend als Cabo-Love of Cap-Zouk, de Kaapverdische versie van klassieke zouk.
Het is een muziekstijl die de dansvloeren van clubs in Kaapverdië maar ook in de Kaapverdische diaspora verlevendigt.
Met andere woorden, deze muziekstijl is ook te horen in bepaalde club in Rhode Island in de VS, in Rotterdam in Nederland en in Lissabon in Portugal:
Bekende Cabo-Zouk artiesten zijn bijvoorbeeld Marysa (zie video hierboven voor haar liedje Avec Toi), Djédjé, Roger, Filipe Monteiro, Galvao, Eliso, Celestino, enzovoort die allen bekend staan omwille van hun feestelijke en energieke Cabo-Zouk muziek.
Verschillende soorten Kaapverdische muziekinstrumenten
Ongeacht de muziekstijl is het belangrijk om op te merken dat muzikanten uit Kaapverdië specifieke instrumenten bespelen:
- De ferrinho (zie het instrument hierboven dat afgebeeld wordt op het bankbiljet). Dit is een slaginstrument dat bestaat uit een metalen staaf die tegen een ander metalen voorwerp wordt gewreven. Het wordt gebruikt om het ritme van de funaná muziekstukken te bepalen.
- Voor de funaná muziekstukken wordt ook vaak een accordeon gebruikt.
- De muzikanten uit Kaapverdië gebruiken ook vaak de cavaquinho, een kleine 4-snarige gitaar van Portugese oorsprong.
- De cimboa wordt ook gebruikt door Kaapverdische muzikanten. Dit is een uniek instrument van Afrikaanse oorsprong dat bestaat uit een hals die verbonden is met een kalebas of kokosnoot waarop een snaar is gespannen. Om de batuquedansen te begeleiden, wrijft de muzikant met een strijkstok over deze snaar.
Het belang van de Kaapverdische muziekfestivals
Met een sterke muziekcultuur is Kaapverdië een ideale bestemming geworden om er te genieten van diverse muziekfestivals die op verschillende eilanden van de archipel plaatsvinden:
Baia das Gatas festival
In augustus vindt het Baia das Gatas festival plaats op het gelijknamige strand op het eiland São Vicente. Het is een festival op een unieke toplocatie, echt een aanrader onder de niet te missen activiteiten in Kaapverdië:
Het werd voor de eerste maal opgericht in 1984 en verwelkomde eerst artiesten uit Mindelo, maar ontvangt nu tegenwoordig ook muzikanten uit de hele wereld voor bijzonder toffe openluchtconcerten.
Bekijk de bovenstaande video voor een impressie!
Kriol Jazz festival
Het Kriol Jazz Festival is een uitstekende gelegenheid om Kaapverdische artiesten zoals Tito Paris te ontdekken.
Dit muziekfestival vindt plaats in de stad Praia op het eiland Santiago.
Praia da Cruz festival
En tot slot brengt het festival Praia da Cruz op het eiland Boa Vista Kaapverdische en buitenlandse artiesten samen voor uitzonderlijke muzikale dagen en avonden, perfect om te combineren met andere bezienswaardigheden op de Kaapverdische eilanden.
Kaapverdische muziek: Conclusie
De Kaapverdische muziek is een essentieel onderdeel van de Kaapverdische cultuur.
Als u naar deze archipel gaat voor een ontspannende vakantie, aarzel dan niet om hun lokale liederen en muziekinstrumenten te ontdekken!
U zal sowieso iets nieuws en verfrissend ontdekken, iets dat helemaal niets te maken heeft met de muziek die u in België en Nederland gewoon bent...