Geschiedenis van Andalusië in een chronologisch overzicht

De geschiedenis van Andalusië is rijk gevuld en gaat tot heel ver in het verleden terug!

De eerste nederzetting van Andalusië dateert bijvoorbeeld uit het Paleolithicum en er zijn vandaag nog enkele sporen van terug te vinden!

Er is namelijk een fragment fossiel bot te zien dat in Orce gevonden is, alsook grotschilderingen in de grotten van Ardales, La Pileta en Nerja.

Geschiedenis van Andalusië: Inleiding

In de Neolithische periode was het dorp Los Millares (in de provincie Almeria) een belangrijke archeologische vindplaats van de Europese Kopertijd.

Later bezetten de Tartessiërs, erfgenamen van de Andalusische megalithische beschaving, een gebied tussen de tegenwoordige steden Huelva, Sevilla en San Fernando.

In wat volgt hieronder zullen wij de geschiedenis van Andalusië (en van de Costa del Sol) in chronologische volgorde weergeven.

Het oude Andalusië en het Romeinse Rijk

De Liguriërs, Kelten en Iberiërs vestigden zich allemaal geleidelijk in heel Spanje, zelfs in Andalusië. Ze waren oorspronkelijk afkomstig uit Noord-Afrika en gaven hun naam aan het hele schiereiland.

Tussen 1500 en 500 v. Chr. volgden de Phoeniciërs en de Grieken elkaar op.

Deze laatsten waren grote zeevaarders en vestigden zich langs de kust, waar zij diverse kolonies stichtten zoals:

• Gadir (Cádiz)
• Malaca (Málaga), en
• Onuba (Huelva)

Rond 500 v. Chr. stichtten de Carthagers de machtige stad Cartagena, die slechts 72 kilometer van het huidige Andalusië lag.

De Carthagers beheersten dit gebied en behielden het monopolie op het zeeverkeer in dit deel van de Middellandse Zee.

Tezelfdertijd was het Romeinse Rijk op zoek naar meer grondgebied. Als gevolg daarvan breidden de Romeinen zich al snel uit naar het schiereiland, dat zij in de 1e eeuw na Christus “Hispania” noemden.

In die tijd verspreidden zij het Christendom.

In 216 v. Chr. werd Hispalis (het oude Sevilla) platgebrand en in 205 v. Chr. werd Scipio gesticht, evenals Guadix.

De Romeinse overheersing was totaal en Hispalis begon tussen de 5e eeuw v. Chr. en de 1e eeuw v. Chr. te verlatijnsen.

Rond 45 v. Chr. veroverde Julius Caesar Hispalis en hij maakte er een Romeinse kolonie van die hij “Colonia Iulia Romula Hispalis” noemde.

In 19 v. Chr. werd de Romeinse provincie Betica opgericht, die de leverancier van Rome werd van tarwe, olie, wijn en edelmetalen.

Twee keizers volgden elkaar op in die tijd: Trajanus en Hadrianus, de enigen die buiten Italië geboren zijn want zij kwamen beiden uit Itálica. Hispalis werd een echte keizerlijke stad onder keizer Hadrianus.

De Romeinse overheersing duurde tot 409 na Chr. en bracht echte welvaart in het land.

De Romeinse bezetting heeft bijvoorbeeld een belangrijke erfenis achtergelaten op het gebied van taal, communicatie, wegen en irrigatietechnieken.

De Romeinen introduceerden ook de teelt van olijven, wijnstokken en tarwe in deze streek.

Bezetting door verschillende beschavingen

Toen het Romeinse Rijk begon af te nemen, namen de Vandalen Zuid-Spanje over en deze noemden deze streek Vandalusië (vandaar de huidige naam Andalusië).

Rond 414 drongen de Visigoten vanuit het noorden door en beheersten tegen 419 het hele Spaanse schiereiland.

De Visigoten stichtten een duurzaam koninkrijk en assimileerden ook de Hispano-Romeinse cultuur door zich tot het christendom te bekeren, voordat zij het overlieten aan de Byzantijnen.

Deze laatsten vestigden zich in de Betica, het land van Granada en aan de Middellandse Zeekust.

Weetje: 711 is een belangrijke datum! De Moren, die uit Arabieren en Berbers bestonden, staken toen de Straat van Gibraltar over en vielen Andalusië binnen.

In 801, 90 jaar later, ondernam Karel de Grote de opmars naar Spanje en heroverde Catalonië en Navarra.

Het gevolg was dat Spanje op dat moment in tweeën werd gedeeld:

1. De christenen in het noorden, en
2. Het moslimrijk in het zuiden

De Spaanse Moslimbeschaving en cultuur ontwikkelden zich snel en bereikten hun hoogtepunt in de 10e eeuw na Christus.

Vanaf het jaar 1000 tot de periode van de ontdekking: Geschiedenis van Andalusië

We moeten wijzen op het feit dat Andalusië in het jaar 1000 onder Arabische heerschappij stond. De geschiedenis van Andalusië rond deze periode werd met andere woorden beheerst door mosliminvloeden.

In het noorden van Spanje begon rond die periode wel de Herovering. En het was pas in het jaar 1030 dat het Koninkrijk Castilië zijn macht verwierf door de kalifaten te vernietigen.

Op dat ogenblik begon de munteenheid, evenals de Kerk, een belangrijke rol te spelen in de Spaanse samenleving. Bovendien wordt op dat moment de familienaam ook van vader op zoon doorgegeven.

Weetje: Een eeuw lang beleefde Córdoba een opmerkelijke intellectuele en artistieke bloei en ging Andalusië een periode van grote economische voorspoed tegemoet.

De kalief Al-Mansur leidde militaire veldtochten in het noorden en verwoestte verschillende steden.

Afbrokkeling van de Moorse/Arabische macht

Maar na zijn dood ontstonden er opvolgingsproblemen… In 1031 werd het Kalifaat van Córdoba hierdoor opgesplitst in kleine koninkrijkjes, taifa’s genaamd.

En net door deze splitsing van het Moorse koninkrijk konden de christenen in het noorden het grondgebied geleidelijk weer in handen krijgen.

Na de briljante dynastie van de Umayyaden, die vervangen werd door de Almoraviden (in 1086) en de Almohaden (in 1147), werd de Arabische macht ondermijnd door de slag bij Las Navas de Tolosa in 1212, door de inname van Córdoba in 1236 en die van Sevilla in 1248.

Van heel Spanje bleef alleen het koninkrijk Granada (waar de Nasrid-dynastie meer dan twee eeuwen lang bloeide) een moslimstaat.

Uiteindelijk viel dit laatste bastion in 1492 (na ongeveer 8 eeuwen moslimbezetting) en werd heel Andalusië deel van het Christelijke Koninkrijk.

Spanje geregeerd door katholieke koningen

In 1469 verenigde het huwelijk van Ferdinand van Aragon met Isabella van Castilië de twee machtigste koninkrijken van Spanje.

Op 2 januari 1492, enkele maanden vóór de eerste expeditie van Christoffel Columbus naar Amerika, eindigde de Herovering met de inname van Granada, het laatste Moorse bezit.

De heerschappij van de katholieke vorsten droeg bij tot de grootheid van het land, dat met de ontdekking van Amerika op 12 oktober 1492 de eerste wereldmacht werd tot het einde van de 16e eeuw.

De havens van Cádiz, Sevilla en Sanlúcar de Barrameda werden zeer welvarende havens en waren ook de communicatiepunten tussen de Nieuwe Wereld en de Oude.

De suprematie van Spanje in Europa werd verder geconsolideerd door het huwelijk van de dochter van de katholieke vorsten, Joanna de Waanzinnige (Juana la Loca), met Filips de Schone, de erfgenaam van de machtige Habsburgse dynastie van Oostenrijk.

In 1516 werd hun zoon, Karel I, koning van Spanje (gekend als Koning Karel I). Hij heerste over Napels, Sicilië, Sardinië en de Amerikaanse koloniën en maakte van Spanje een van de grootste rijken ter wereld.

In 1519 werd hij keizer van het Heilige Roomse Rijk (internationaal gekend als Karel V). Hij overwoog een tijdlang in Granada te gaan wonen en begon in 1527 met de bouw van een paleis binnen het Alhambra.

Na verschillende oorlogen met Frankrijk gevoerd te hebben, was Karel V, die als overwinnaar uit de strijd gekomen was, de macht beu.

In 1556 deed hij afstand van de troon ten gunste van zijn zoon, Filips II. Deze regeerde Spanje met ijzeren vuist en versterkte de macht van de Inquisitie, alvorens de Portugese kroon terug te veroveren.

In 1609 verdreef Filips III, in naam van het christendom, de Moriscos (die afstammelingen van de Moren waren) en daardoor bracht hij het land ook in een diepe economische crisis.

Zijn opvolger, Filips IV, ondertekende de onafhankelijkheid van de Nederlanden in 1648 en de vrede met Frankrijk in 1659, en huwde zijn dochter Maria Theresia uit aan Lodewijk XIV.

Toen Koning Karel II, zijn opvolger, in 1700 stierf, bleef de troon zonder nakomelingen achter, wat leidde tot de Spaanse Successieoorlog in een land dat economisch op drift was.

Het Bourbon tijdperk: Geschiedenis van Andalusië

In 1701 begon de Spaanse Successieoorlog, die ook leidde tot het verlies van Gibraltar in 1704.

Filips V, die tot de Bourbon tak behoorde, werd in 1713 tot koning van Spanje uitgeroepen.

Deze koning wist de Amerikaanse koloniën te behouden maar de Europese bezittingen te verliezen.

In 1746 volgde Ferdinand VI hem op. Toen kwam zijn zoon Karel III in 1759 op de troon en deze oefende een verlicht despotisme uit.

Ferdinand VI nam namelijk de aanleg van wegen op zich, waaronder de carretera general de Andalucía, die de Despeñaperros-kloof doorkruiste om Madrid met Sevilla en Cádiz te verbinden.

Hij nam ook, aan de zijde van de Fransen, deel aan de Amerikaanse Onafhankelijkheidsoorlog.

In 1808 deed zijn zoon Karel IV afstand van de troon ten gunste van zijn kleinzoon Ferdinand VII toen Napoleontische troepen het land bezetten.

Napoleon zal uiteindelijk zijn broer Joseph Bonaparte tot koning van Spanje benoemen. En zo begon de Onafhankelijkheidsoorlog, geleid door de junta van Cádiz.

In 1812 werd een grondwet opgesteld, maar Ferdinand VII, die in 1814 weer op de troon kwam, verwierp die.

Tussen 1810 en 1824 verloor Spanje een deel van zijn Amerikaanse koloniën, die de een na de ander onafhankelijk werden.

Toen hij in 1833 stierf, werd Spanje opnieuw met een opvolgingsprobleem geconfronteerd.

Ferdinands broer Karel strijdt op dat moment om de troon met zijn nichtje Isabella, de aangewezen erfgename maar pas drie jaar oud… Het is op dit moment dat de Carlistenoorlogen (drie burgeroorlogen in de 19e eeuw) beginnen.

In 1868 was er een revolutie en die leidde uiteindelijk tot de instelling van een constitutionele monarchie. Inderdaad, de geschiedenis van Andalusië bestaat uit diverse revoluties…

In 1870 werd Amedeo van Savoye op de troon gezet, maar omdat hij geen steun had, kon hij niet anders dan in 1873, na de Derde Carlistenoorlog, troonafstand doen.

De republiek werd uitgeroepen maar dat zou van korte duur zijn…

Een pronunciamiento herstelde de monarchie in 1872 en riep de zoon van Isabel, Alfonso XII (zie herdenkingsmonument hieronder), uit tot koning van Spanje.

In 1902 volgde zijn zoon Alfonso XIII hem op.

In die tijd verloor het land al zijn Amerikaanse koloniën en maakte het een sociale crisis door.

Het begin van de 20e eeuw

Tijdens de Eerste Wereldoorlog was Spanje een neutraal land. De instabiliteit van de macht heeft de politieke en sociale spanningen doen toenemen in die periode.

Rond 1923 vestigde generaal Primo de Rivera, gesteund door de koning, een gematigde dictatuur om de oppositie te breken.

In 1929, geconfronteerd met een groeiende oppositie, vroeg Alfonso XIII hem af te treden en generaal Berenguer nam zijn plaats in.

In 1931 wonnen de Republikeinen de gemeenteraadsverkiezingen. De koning verliet het land en de Tweede Republiek werd uitgeroepen.

Deze laatste richtte zich op sociale hervormingen en gaf vrouwen stemrecht.

In 1933 stortte de coalitie van Republikeinse en Socialistische partijen tijdens verkiezingen ineen en consolideerden de rechtse katholieke partijen.

Als gevolg daarvan ontstond er een dubbele oppositie tegen de regering.

Deze laatste bestond uit de uiterst rechtse falanxen, die enerzijds opgericht waren door de zoon van generaal Primo de Rivera, en anderzijds door de linkse socialistische en anarchistische bewegingen.

In 1934 mislukte een opstand van links en het Volksfront won de verkiezingen in februari 1936.

De linkse bourgeoisie zou de regering vormen maar door de groeiende problemen ontketende een staatsgreep van het leger in juli 1936 een burgeroorlog.

De burgeroorlog en de dictatuur van generaal Franco

In juli 1936, toen ze op de Canarische Eilanden en in Marokko gelegerd waren, kwamen de nationalistische troepen onder bevel van generaal Franco in opstand tegen het Volksfront, dat in februari de verkiezingen gewonnen had.

Als gevolg daarvan begon de Spaanse Oorlog. Inderdaad, de geschiedenis van Andalusië kan gerust bloederig genoemd worden…

Generaal Franco zou de operaties in het Zuiden leiden terwijl generaal Mola de leiding zou nemen over het Noorden van Spanje.

Spoedig beheersten de rebellen het grootste deel van het noordwesten van het land.

Op 6 augustus 1936 kwam generaal Franco in Sevilla aan en voegde hij zich bij de troepen van generaal Mola.

Op 1 oktober van datzelfde jaar werd hij uitgeroepen tot Generalissimo van de Legers en Staatshoofd en verhuisde hij naar Salamanca.

En op 6 november 1936 werd de stad Madrid belegerd door de Nationalisten en de Republikeinen zochten hun toevlucht in Valencia.

In april 1937 richtte generaal Franco één enkele partij op die de Falange en de Carlisten verenigde.

In november 1937 verhuisde de Republikeinse regering naar Barcelona en in januari 1938 vormde de junta van Franco een ministerie.

Op 26 januari 1939 viel de stad Barcelona: Ongeveer 400 000 mensen gingen in ballingschap in Frankrijk en de Republikeinse regering keerde terug naar Valencia.

Op 27 februari 1939 werd het regime van Franco door Frankrijk en Engeland erkend en toen ging helaas alles mis…

Inderdaad, op 28 maart gaf Madrid zich over aan het regime van Franco en op 30 maart capituleerde Valencia.

Wat het einde van het conflict betekende met meer dan 400 000 doden als eindbalans.

De overwinning van generaal Franco werd gevolgd door vele bloedige repressies. Hij werd staatshoofd en richtte een autarkische dictatuur op (gericht op volledige economische onafhankelijkheid).

Tijdens de Tweede Wereldoorlog sloot Franco zich aan bij Hitler en veranderde zelfs de Spaanse tijdzone uit sympathie met Nazi-Duitsland.

Verarmd maakte Spanje vervolgens van de Koude Oorlog gebruik om zijn isolement te doorbreken en het ondertekende in 1953 een verdrag voor economische en militaire bijstand met de Verenigde Staten.

Spanje werd ook lid van de VN in 1955 en van de OESO in 1959.

In de daaropvolgende jaren begon generaal Franco zich van de Falange te distantiëren en zocht hij de steun bij de katholieke kerk en bij de monarchisten.

Tegelijkertijd opende hij de grenzen van Spanje voor het toerisme en ontwikkelde hij de industriële activiteit.

Na een lange lijdensweg stierf hij op 20 november 1975 en overeenkomstig een in 1969 genomen besluit besteeg prins Juan Carlos van Bourbon, de kleinzoon van Alfonso XIII, de Spaanse troon.

Spaanse democratie en autonomie

Juan Carlos I heeft het regime snel geliberaliseerd en het land naar de democratie geleid.

Dit betekende het begin van de zogenaamde “overgangsperiode” die ertoe zou leiden dat de Spaanse Socialistische Arbeiderspartij (PSOE) aan de macht zou komen.

In 1976 werd Adolfo Suárez tot regeringsleider benoemd en het referendum van 15 december van datzelfde jaar reorganiseerde de Cortes: politieke partijen en vakbonden werden weer toegestaan.

Op 15 juni 1977 werden bij parlementsverkiezingen voorlopige autonomieregimes in de regio’s ingesteld. Vervolgens werd in december 1978 bij referendum een nieuwe grondwet aangenomen.

Na een poging tot staatsgreep in 1981 en verschillende regeringen die er niet in slaagden het land economisch te besturen, won de PSOE in oktober 1982 de vervroegde verkiezingen met de Sevilliaan Felipe González als leider.

De PSOE zou de economie moderniseren en Spanje in 1986 in de Europese Gemeenschap brengen.

In 1986 werd Felipe González herkozen en hij richtte zijn beleid op economische expansie.

De jaren negentig in Spanje

Het jaar 1992, 500 jaar na de ontdekking van Amerika door Christoffel Columbus, valt samen met verschillende evenementen en gebeurtenissen:

• De wereldtentoonstelling in Sevilla
• De opening van de hogesnelheidslijn Madrid – Sevilla
• De Olympische Spelen van Barcelona

De Socialistische Partij kreeg echter te maken met politieke schandalen en corruptiezaken die gevolgen hadden bij de Europese en regionale verkiezingen van 1994 (waarbij de PSOE Andalusië verloor).

Daarna gingen de schandalen gewoon door:

• Ambtenaren van het Ministerie van Binnenlandse Zaken die betrokken waren bij de oprichting van de GAL, een anti-ETA-terreurorganisatie
• In juni 1995 brak er een schandaal uit over het afluisteren van telefoons (van persoonlijkheden en van koning Juan Carlos) door de Spaanse geheime dienst.

Toen kwam er een golf van ontslagen en moest Felipe González de parlementsverkiezingen vervroegen tot maart 1996.

José María Aznar, de kandidaat van de Volkspartij, werd benoemd tot regeringsleider en kreeg te maken met de verschillende nationalistische partijen.

De terroristische aanslagen van de ETA gaan in die periode door en de regeringsleider probeert een akkoord te bereiken met de Baskische nationalistische partij.

Pas in oktober 1998 kondigde de ETA een wapenstilstand aan.

José María Aznar, een persoonlijke vriend van de Italiaan Berlusconi, heeft de economische situatie van het land in een paar jaar tijd omgebogen.

Geschiedenis van Andalusië: Conclusie

De geschiedenis van Andalusië kan samengevat worden als een regio die bezettingen door verschillende beschavingen heeft gekend.

De sporen van dit verleden vindt men vandaag nog steeds terug, zoals bijvoorbeeld in de koopwaar, architectuur en specerijen op de vele markten in Andalusië.

Het is een lange weg geweest naar een volwaardige democratie in Spanje…

Maar vandaag de dag is het land, als deel van de Europese Unie, een favoriete toeristische bestemming geworden voor veel reizigers. De vele redenen om de Costa del Sol te bezoeken zijn er slechts een klein onderdeel van.

De Costa del Sol met al haar pluspunten bijvoorbeeld is een enorme trekpleister voor toeristen én gezinnen die op zoek zijn naar interessant Spaans vastgoed te koop!

Vastgoedaanbiedingen te koop in Spanje en Andalusië